Thế nhưng, vẫn phải đóng dấu chấm cho một công trình, mọi bổ sung sẽ thực hiện sau này. Hay có một phác thảo, chưa ưng ý lắm, lại không thể kéo dài mãi. Coi như một cái sườn và được như thế, đã là phần thưởng quý cho tập thể tác giả.
Biên soạn một bộ Từ điển - Từ điển một địa phương thôi - đòi rất nhiều điều kiện. Thận trọng - vì là từ điển - để có một độ chính xác chấp nhận được, chúng tôi dặn dò nhau suốt thời gian làm việc. Các tác giả không bao giờ dám cho mình đã hiểu Sài Gòn - thành phố Hồ Chí Minh ngay trên tri thức chung, sự hiểu biết đó còn thử thách chúng tôi, có thể cả đời nghiên cứu của mình.
Trong các chương, chúng tôi lo lắng và gia công nhiều nhất cho chương Nhân vật. Con người thành phố, tìm hiểu - công, tội... bao giờ cũng đòi một đánh giá khách quan. Nếu Từ điển Sài Gòn - thành phố Hồ Chí Minh phạm sai sót này khác - bỏ sót, quy công, tội phiến diện... thì chúng tôi xin nhận trước trách nhiệm của mình. Đương nhiên, chúng tôi đề ra tiêu chí lịch sử cho nhân vật, song đôi khi ngày mai lại sẽ cung cấp cho chúng ta những cơ sở tư liệu tin cậy giúp bổ sung, thậm chí đính chính những điểm nhất định của hàng trăm nhân vật, góp phần tác động vào chiều kích và nỗi thăng trầm của thành phố, mặt tích cực là chủ yếu, đồng thời không thể không nhắc mặt tiêu cực đan chen giữa hai mặt. Chúng ta cũng lưu ý tính nhân dân trong đánh giá nhân vật, bởi có những con người cụ thể tồn tại không duy nhất bằng chỗ đứng chính trị theo nghĩa công thức - nhất là vào các hoàn cảnh phức tạp khi lịch sử giao thời, trong đó có người đã được dân gian hóa đến mức trùm cho chiếc bóng huyền thoại. Chúng tôi thực hiện tiêu chí Nhân vật trong khuôn khổ thủ pháp biên soạn từ điển.
Từ điển Sài Gòn - thành phố Hồ Chí Minh lấy đối tượng phổ biến là lớp trẻ, học sinh sinh viên, do vậy, nó chưa đáp ứng yêu cầu sâu của các nhà nghiên cứu, chúng tôi không có tham vọng soạn một bộ Từ điển học thuật; Từ điển Sài Gòn - thành phố Hồ Chí Minh xếp vào loại phổ thông, kiến giải những vấn đề - thật sự, chỉ một số vấn đề - cấp thiết cho lớp trẻ thành phố (và cả nước muốn hiểu đại cương thành phố).
Giới hạn các phạn vi rồi, chúng tôi cũng thấy công việc phải dài hơi này cần sự chỉ bảo của mọi người quan tâm đến thành phố.
TP. Hồ Chí Minh, tháng 3-2001
|
TRẦN BẠCH ĐẰNG |
