Không biết đâu mà lần (Văn Thành Lê, NXB Trẻ) mang đậm dấu ấn của một tự truyện hơn là một câu chuyện hư cấu. Tự truyện của một thầy giáo mới ra trường, từ đồng ruộng chiêm trũng xứ Bắc, học trường đại học hiu hắt miền Trung, “nhảy dù” vào phương Nam đầy ảo tưởng.

Tâm thế của nhân vật Anh có những suy nghĩ của lớp trẻ ngày nay. Đã bắt đầu dám phủ nhận áo xống ngụy trang, cho dù vẫn phải ngụy trang áo xống như tắc kè hoa mỗi khi bước ra đường gió bụi. Đã dám lên tiếng, ẩu đả lề thói đố kỵ, thủ thân, sống mòn, cho dù mới chỉ là những phát ngôn kiểu status ẩn dưới một nickname hoạt họa nào đó.
“Những buổi chiều thẫn thờ chẳng biết cất rảnh rỗi vào đâu,… Anh lại thương lũ học trò… bảnh mắt đã bị nhồi nhét muốn sặc sụa chữ, muốn ngộ độc lời”. Anh và thế giới nhân vật tưởng như đầy màu sắc, thực ra chỉ có một màu nào đó pha loãng bằng bi hài kịch theo nhiều nồng độ và nhiều cách thức khác nhau. Họ dấn tới, nhanh hoặc chậm, như một bầy robot đã mặc định chương trình, ngày càng cô đơn, chỉ có thể dừng và ngã khi khô dầu cạn nhớt hết pin.
Để bù đắp sự thiếu hụt đầy lý do của tuổi trẻ, Anh hồ hởi, đôi lúc ngây ngô, hiến dâng cho người đọc những chi tiết mang tính kinh nghiệm của người ta chứ không phải của mình. Nghe nói thế này, họ bảo thế kia, nơi ấy từng như vậy…
Không biết đâu mà lần thách thức, kêu gọi độc giả tự kiểm nghiệm, tự suy xét, tự định hướng. Nội dung và nghệ thuật, Văn Thành Lê đạt bước ngoặt lớn bắt nguồn từ sự thiếu hụt. Phải chăng, vốn liếng ăm ắp trong ba lô trên vai thế hệ căng tràn sức sống, niềm tin và lý tưởng thời nay chính là sự thiếu hụt?
Đáng lẽ, một Văn Thành Lê nào đó phải viết tác phẩm này sớm hơn nữa. 140 trang đủ để gọi là một truyện dài. Vâng, dài không có nghĩa là để phủ nhận những cái ngắn hơn. Đặc biệt, khi cuốn sách đủ sức gọi tên một thế hệ Không biết đâu mà lần.
Văn Thành Lê sinh năm 1986 tại Thanh Hóa, hiện sống và làm việc tại tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu. Không biết đâu mà lần (phát hành tháng 6/2014) là cuốn sách thứ 6 của anh.
Theo Trịnh Sơn
Thể thao & Văn hóa