Thiên hạ tìm đến những chủ đề nào để đọc giữa những ngày cách ly và đầy lo âu, buồn bã vì dịch COVID-19? Các nhà xuất bản đang xoay xở ra sao thời đại dịch? Trong hai tháng qua, theo Meduza, hơn một trăm cuốn sách liên quan đến đại dịch theo cách này hay cách khác đã được xuất bản trên Amazon, Ozon, Litres và các nền tảng trực tuyến khác. Trong số này, hầu như chưa có ví dụ nào về tài liệu y học khoa học. Phần lớn còn lại là, từ sách về chú hải mã dạy các cách thức vệ sinh cần thiết, cho đến bộ sưu tập thuyết âm mưu từ người dẫn chương trình REN TV Igor Prokopenko.
SÁCH PHI HƯ CẤU ĐƯỢC ƯA CHUỘNG NHẤT
Những cuốn sách ít nhiều nghiêm túc về đại dịch phần lớn là sách tiếng Anh. Chủ yếu gồm dòng sách thảo luận về tác động của Covid-19 lên kinh tế và chính trị thế giới.
Chẳng hạn, trong cuốn sách của NXB MIT mang tên Kinh tế trong kỷ nguyên COVID-19, nhà kinh tế Joshua Gans mô tả các tác động lâu dài của cuộc khủng hoảng và các câu trả lời có thể, bao gồm tất cả các giai đoạn của nền kinh tế đại dịch: từ ngăn chặn đến tái khởi động và phục hồi.
Đặc biệt đáng quan tâm là các loại sách hướng dẫn thực hành để sống qua thời cách ly buồn chán: chúng chiếm 1/3 các sách in tiếng Anh. Ở đó có tất cả: từ sản xuất chất khử trùng tại nhà đến các loại kỹ năng mà bạn có thể thành thạo trong thời kiểm dịch. Còn nhà văn, nhà vật lý lý thuyết người Ý, Paolo Giordano, đã xuất bản toàn bộ các bài tiểu luận trong cuốn sách có tựa đề Sự lây nhiễm COVID-19, khoa học, xã hội và cuộc khủng hoảng toàn cầu. Một cuốn sách không dễ đọc nếu bạn không am hiểu khoa học, khi một nửa bao gồm các công thức toán học.
Một trong các cuốn sách thú vị là Covidiots: Chuyện về những hành động ngu ngốc và hành vi kỳ lạ. Hai tác giả Natalia Gomez Alvarez và Stephen Harris nói với người đọc: “Có ý kiến cho rằng bất kỳ cuộc khủng hoảng nào cũng đều khai phá những đặc điểm tốt nhất của con người. Thật vậy, hiện giờ chúng ta đang chứng kiến rất nhiều ví dụ về lòng dũng cảm, sự hào phóng và tinh thần đoàn kết, điều mà gần như không có kể từ Thế chiến thứ hai. Đồng thời, chúng ta cũng thấy nhân loại có thể hành xử một cách xuẩn ngốc thế nào khi đối mặt với mối đe dọa về ngày tận thế. Cuốn sách này chứa các ví dụ về các phản ứng kỳ lạ và ngu ngốc nhất đối với virus corona từ khắp nơi trên thế giới”. Không khó hiểu khi cuốn sách được đóng dấu “bestseller”!
SÁCH CHO THIẾU NHI
Sách thiếu nhi lại là dòng sách xoay xở khá hiệu quả với virus corona, đặc biệt là ở Mỹ. Tại đây đã xuất hiện hàng tá đầu sách về đại dịch, thiết kế cho lứa tuổi học sinh tiểu học, trung học cơ sở và phổ thông. Tất cả các phương tiện đều được sử dụng để truyền đạt những điều cơ bản nhất về dịch tễ học cho trẻ em.
Chẳng hạn cuốn Chú hải mã dạy em rửa tay của Manna Gigi, hay cuốn sách Thế nào là giãn cách xã hội của Lindsey Coker Luckey.
Cuốn sách Anh hùng đại dịch: những ai đứng lên chống lại Covid-19 của Anant Naik thuộc tủ sách “Bác sĩ không biên giới” kể về các bác sĩ ở tuyến đầu cuộc chiến chống đại dịch và những ngày thường của họ.
Thậm chí có cả cuốn Mất ông vì Covid-19 của tác giả Marion Donon để giúp những đứa bé đương đầu với những giờ phút khó khăn khi virus corona lấy đi mất người thân.
Trong số sách thiếu nhi về corona bằng tiếng Nga, có thể kể Bách khoa toàn thư trẻ em: Virus corona do họa sĩ Đức Axel Scheffler vẽ minh họa, người sáng tạo dòng sách về Gruffalo.
Cuốn bách khoa toàn thư giải thích cho trẻ em virus corona là gì, tại sao điều quan trọng là ở nhà, làm thế nào để giúp đỡ người thân và bạn bè và cách thức các cá nhân cố đánh bại đại dịch. Cuốn sách được phân phối miễn phí, đổi lại người đọc chỉ cần đăng ký nhận bản tin của NXB Clever.
Một cuốn sách khoa học kỳ thú khác cho thiếu nhi về virus corona có thể kể Hướng dẫn thiên hà về virus corona cho những đứa trẻ tò mò, một công trình chung của hai tác giả người Ý, Erica Nerini và Daniela Longo. Cùng nhau, hai tác giả đã tạo ra một cuốn sách tươi sáng rất đẹp về cách virus corona thay đổi cuộc sống chúng ta đã quen thuộc, và làm thế nào để không nhiễm bệnh.
Thành thật mà nói, các cuốn sách này sẽ phần nào bị lu mờ bởi một cuốn sách tô màu F**k-Off Coronavirus. Điểm mấu chốt là ở mỗi trang trong 114 trang được đề nghị vẽ lại những lời nguyền rủa nhắm vào con virus tai ác và thâm hiểm, và nhờ đó có thể... giải tỏa căng thẳng. Mặc dù sách được xem là cho người lớn, nhưng trẻ em cũng thích nó không kém.
SÁCH CỦA NGƯỜI LỚN
Đa số tiểu thuyết khai thác đề tài Covid-19 chỉ một chiều: chủ yếu xoay quanh những nỗi thống khổ của niềm đam mê, bị xoáy sâu thêm bởi việc không thể ra khỏi nhà. Và những ví dụ tốt nhất cũng là sách tiếng Anh.
Thí dụ một cuốn sách “gần như mang tính Chekhov”: Giãn cách với người chồng cũ (Lockdown with my ex) của Lea Siciliana. Người chồng cũ đến nhà vợ cũ chỉ để đưa chú chó đi, nhưng bất ngờ lệnh cách ly được ban bố, người chồng phải ở lại nhà bởi anh ta vẫn còn đăng ký sinh sống ở đó.
Hay tiểu thuyết Người hàng xóm thời corona của tôi của Kaia Moon và Laura Havemeyers: nữ nhân vật chính gần như phát cuồng vì người hàng xóm thời giãn cách: một anh chàng Ý da ngăm mà cô có thể nghe và thấy nhưng không thể chạm đến. Sự khổ sở kéo dài 170 trang, may mà mọi chuyện đã kết thúc có hậu.
Vì cách nào đó mà các nhà thơ khai thác đề tài dịch bệnh khá chậm so với các nhà văn. Trong số các tác phẩm thơ ca về đại dịch, có thể kể tuyển tập nhỏ 100 bài Haiku hậu COVID của Thomas Levrett All else is now obsolete.
Tác giả là cha của 10 đứa con, một giáo viên tiếng Anh cho người nước ngoài đã đi khắp nước Mỹ. Trong những tháng gần đây, ông ở trong túp lều trên núi cùng vợ và đứa con út để tránh dịch. Trong tháng 4-2020, ông đã tập hợp 100 bài Haiku và xuất bản trực tuyến.
THUYẾT ÂM MƯU VÀ NHỮNG CUỐN SÁCH KHÁC
Những cuốn sách này rất khó để phân loại, nhưng thiếu chúng thì danh sách sách về đại dịch corona sẽ không đầy đủ. Đầu tiên có thể kể: Virus corona - virus giết người. Ấn bản bổ sung và nâng cao của nhà báo và người dẫn chương trình truyền hình nổi tiếng người Nga Igor Prokopenko, tác giả bộ phim về Trái đất phẳng, người được giải thưởng “chống lại giải thưởng” VRAL vì “sự đóng góp cho giả khoa học Nga”.
Tác giả xem virus corona như kẻ thù riêng, trên 300 trang sách nghiên cứu xem virus này có phải xuất phát từ vũ trụ không, có phải là kẻ thù đột biến không, và điều gì thật sự đang xảy ra ở Vũ Hán. Trên website rao bán sách, tác giả Igor Prokorenko cho rằng “sách có thể đọc trong sáu ngày”.
Nếu vẫn không đủ, bạn có thể nghiên cứu cuốn sách Sống sót trong sự hỗn loạn của virus corona. Tác giả của nó, Nella Lysenko (một nhà tâm lý học chuyên nghiệp, nhà tình dục học), đưa ra nhiều cách khác nhau để giúp trấn tĩnh và giải quyết những nỗi sợ liên quan đến đại dịch với những bài thực hành đơn giản.
Với những người vẫn chưa ra khỏi giãn cách, phương sách cuối cùng là loạt tiểu thuyết của tác giả Nga, Lily Rox (trên trang web của mình, nữ nhà văn, nhà báo khẳng định đây chỉ là bút danh). Từ đầu đại dịch, Lily đã viết xong cuốn tiểu thuyết Virus corona.
Hai cuốn còn lại, Đe dọa lây nhiễm và Săn lùng những người sống sót đang được viết, các chương mới được đưa lên trang web của Litres. Trong cả ba cuốn sách, nhân vật chính phải chịu đựng sự dằn vặt vô tận trong một thế giới đã thay đổi một cách vô vọng sau đại dịch. Cô phải chịu đựng các thí nghiệm tàn bạo, mọi người đều muốn có các kháng thể với coronavirus trong máu của cô, thứ kháng thể mà mỗi mình cô có. Cô muốn cứu nhân loại, nhưng liệu nữ nhân vật có thành công hay không vẫn chưa được biết: tác giả dự định hoàn thành cuốn tiểu thuyết cuối cùng vào cuối tháng năm. ■
PHAN XUÂN LOAN/ TTCT
