BÀI 11 TỔNG KẾT LỊCH SỬ THẾ GIỚI TỪ SAU THẾ CHIẾN THÚ HAI ĐẾN 2000
I. Những nội dung chủ yếu của lịch sử thế giới từ sau 1945
1. Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, trật tự hai cực Ianta hình thành, do Liên Xô và Mĩ đứng đầu mỗi cực.
2. Với thắng lợi của cuộc cách mạng dân chủ nhân dân ở các nước Đông Âu và ở Châu Á, chủ nghĩa xã hội từ phạm vi một nước trở thành hệ thống thế giới. Trong nhiều thập niên, hệ thống xã hội chủ nghĩa đã trở thành một lực lượng hùng hậu về chính trị - quân sự và kinh tế, chiếm lĩnh nhiều đỉnh cao của khoa học – kĩ thuật thế giới.
3. Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, một cao trào giải phóng dân tộc dâng lên mạnh mẽ ở châu Á, Phi, Mĩ Latinh. Kết quả là hệ thống thuộc địa và chế độ phân biệt chủng tộc đã bị sụp đổ hòan tòan, hơn 100 quốc gia độc lập trẻ tuổi ra đời ngày càng có vai trò quan trọng trong đời sống chính trị kinh tế thế giới.
4. Trong nửa sau thế kỉ XX, Hệ thống đế quốc chủ nghĩa đã có những biến chuyển quan trọng:
§ Mĩ vươn lên thành nước tư bản giàu mạnh nhất và ráo riết theo đuổi mưu đồ thống trị thế giới.
§ Nhờ có sự tự điều chỉnh kịp thời, nền kinh tế các nước tư bản đã tăng trưởng khá liên tục, đưa lại những thay đổi về chất trong cơ cấu cũng như xu hướng phát triển.
§ Do nhiều nguyên nhân các nước tư bản có xu hướng liên kết kinh tế khu vực như Liên minh châu Âu (EU). Mĩ, Liên minh châu Âu và Nhật Bản trở thành ba trung tâm kinh tế lớn của thế giới.
5. Trong nửa sau thế kỉ XX, các quan hệ quốc tế được mở rộng và đa dạng …nét nổi bậc trong quan hệ quốc tế từ sau năm 1945 là Chiến tranh lạnh kéo dài hơn 4 thập niên…, rồi chấm dứt, thế giới chuyển dần sang xu thế hòa dịu, đối thọai, hợp tác.
6. Từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật diễn ra với qui mô, nội dung, nhịp điệu chưa từng thấy. cùng những hệ quả vô cùng to lớn. Cuộc cách mạng khoa học – công nghệ đã đặt ra trước các quốc gia – dân tộc nhiều vấn đề lớn như việc đào tạo con người cho nguồn nhân lực chất lượng cao, bảo vệ môi trường sinh thái, sự cân bằng hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế và công bằng xã hội…
II. Xu thế phát triển của thế giới ngày nay
§ Một là, các nước ra sức điều chỉnh chiến lược phát triển lấy kinh tế làm trọng điểm. và coi đó là nhân tố quyết định đối với tiền đồ đất nước trong thế kỉ XXI.
§ Hai là, các nước lớn đã điều chỉnh các quan hệ đối với nhau chiều hướng đối thoại, thỏa hiệp, tránh xung đột trực tiếp, nhằm tạo ra môi trường quốc tế thuận lợi giúp các nước vươn lên xác lập vị trí ưu thế trong trật tự thế giới mới.
§ Ba là, tuy hòa bình và ổn định là xu thế chủ đạo sau Chiến tranh lạnh. Nhưng ở nhiều khu vực vẫn diễn ra nội chiến và xung đột, sự ổn định các quốc gia bị đe dọa bởi nguy cơ li khai, khủng bố.
§ Từ thập kỉ 80 thế kỉ XX, thế giới đã diễn ra ngày càng mạnh mẽ xu thế toàn cầu hóa. Đó là xu thế khách quan, tạo nên thời cơ thuận lợi và cả những thách thức gay gắt, nhất là các nước đang phát triển.
