Mình biết Ánh, đọc thơ nó từ năm 1980, nhưng mãi đến năm 1998, khi nó viết cho
Kim Đồng bộ Kính vạn hoa thì mình mới gặp, từ đó chơi với nhau cho đến bây giờ.
Ánh giống mình, làm thơ từ năm 13 tuổi, đến năm 1984 mới chuyển sang viết văn
xuôi. Thoạt kỳ thủy nó lấy bút danh: Hoài Mộng Diễm Thư, he he sến chảy nước, ý
là mơ có những trang văn đẹp, ặc ặc. May có Nguyễn Văn Bổn, tức anh Tần Hoài Dạ
Vũ, nó mới rũ sến đứng dậy sáng lòa, hi hi… Anh Bổn nói tao tên xấu mới bịa ra
cái bút danh dài loằng ngoằng vậy chớ, cái tên Nguyễn Nhật Ánh hay bỏ bà, Hoài
Mộng hoài meo, Diễm Thư diễm theo làm cái dzầy! Từ đó nó mới chịu lấy bút danh
tên thật.
Ánh viết văn khỏe lắm, hồi làm bộ Kính vạn hoa, nó viết một tuần một tập sách,
chưa thấy ai viết một tuần một tập sách được như nó. Mà có phải viết văn không
đâu, nó còn phải viết báo. Tuần nào cũng có bài bình luận bóng đá với cái tên
Chu Đình Ngạn trên báo Sài Gòn Giải Phóng và mục Vườn hồng với cái tên Anh Bồ
Câu trên báo Thanh Niên. Ngoài ra người ta đặt bài tứ tung, nó cũng viết tứ
tung, ký đủ các tên Lê Duy Cật, Đông Phương Sóc, Sóc Phương Đông… Kinh
hoàng!
Đến nay Ánh viết trên trăm cuốn sách, nó cũng không nhớ là bao
nhiêu cuốn. Mình hỏi Ánh, nói ông nói chính xác là bao nhiêu cuốn, nó nhăn răng
cười, nói đại khái hơn trăm cuốn. Sách Ánh bán chạy khủng khiếp, tái bản liên tù
tì, hiếm có cuốn nào in dưới vạn bản, làm nhà văn được như vậy thật sướng. Trẻ
con bây giờ đứa nào không biết Nguyễn Nhật Ánh chắc chắn đó là đứa cực dốt văn.
Xưa có Tô Hoài, Xuân Sách, Trần Đăng Khoa giờ có Nguyễn Nhật Ánh, chỉ mỗi
Nguyễn Nhật Ánh không còn ai. Bảo Ninh có lần vỗ vai mình, buột miệng nói này,
nói ra dại mồm chứ thằng Ánh mà chết thì nước Nam này chẳng còn ai viết sách cho
bọn trẻ không nhỉ. Mình cũng chẳng biết nói thế nào, nghĩ mãi không ra ai có thể
thay thế được Nguyễn Nhật Ánh.
Mình có ông bạn rất ngạo, sách trong nước
không thèm đọc, sách viết cho thiếu nhi lại càng không. Một hôm nó xin mình mấy
cuốn thiếu nhi cho đứa cháu. Mình đưa mấy cuốn của Nguyễn Nhật Ánh – Bàn có năm
chỗ ngồi, Chú bé rắc rối, Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ, Thằng quỉ nhỏ. Tuần
sau ông này gọi điện cho mình, nói tao đưa cho thằng cháu, nó bảo mấy cuốn này
cháu đọc từ lâu, bác chưa đọc à. Tao bảo chưa. Nó xì một cái, nói xời, thế thì
bác không biết đọc sách rồi. Tức chí tao nằm đọc một lèo cả bốn cuốn sách… Được,
khá, hay! Thằng cha này đúng là ông bán vé về tuổi thơ mày ạ, người lớn không
đọc thật phí.
Mình nghiệm ra sách viết cho thiếu nhi mà người lớn đọc
thấy thích thì trẻ con nhất định mê li. Phải nói trẻ con mê Ánh như điếu đổ. Hễ
nó đến giao lưu chỗ nào là trẻ con xúm đen xúm đỏ xin chữ ký. Phạm Ngọc Tiến
khoe, một hôm thấy quá đông trẻ con vây quanh Ánh, nó đứng ra giữ trật tự, chỉ
định từng đứa vào xin chữ ký. Lũ trẻ nhìn Tiến ngưỡng mộ lắm, thì thầm với nhau,
nói bác này quen Nguyễn Nhật Ánh đấy. Tiến trừng mắt lên, nói không phải quen,
tao là bạn, bạn thân, rõ chưa. Lũ trẻ lại càng ngưỡng mộ, Tiến sướng, cười tít
mắt.
Nguyễn Trọng Tín còn vui hơn. Tín đưa cuốn sách Ánh tặng cho thằng
cu con, nói Nguyễn Nhật Ánh tặng mày đó. Thằng cu soi đi soi lại chữ ký của Ánh,
nói thiệt giỡn ba. Tín cười, nói ủa, mày không tin tao quen Nguyễn Nhật Ánh à.
Thằng cu trố mắt nhìn Tín, nói ba mà quen được Nguyễn Nhật Ánh à. Mình còn thảm
hơn. Có lần mình và Ánh gặp lũ nhỏ, chúng nó ùa ra vây quanh Ánh, chẳng thèm để
ý đến mình, đứa nào đứa nấy nhìn mình như nhìn cục đất. Ánh giới thiệu đây là
nhà văn Nguyễn Quang Lập, bạn anh. Chúng nó trợn mắt há mồm, nói ủa vậy ta, bác
này mà cũng bạn anh à , hi hi. Mình thua Ánh một tuổi, thế mà mỗi lần cùng với
nó gặp mấy em u – chíp – hôi, mấy em gọi Ánh bằng anh, còn gọi mình bằng bác. Ưu
tiên lắm chúng nó mới gọi bằng bác, nếu không chúng gọi bằng ông, hi hi, khổ
thân ông bọ.
Ánh có gương mặt búng ra sữa, gần sáu chục tuổi rồi vẫn trẻ
trung như thanh niên mới lớn. Ánh trẻ cũng vì cái tính, chả biết ở nhà viết lách
thì thế nào, ra đường lúc nào cũng phơi phới niềm tin, bạn bè với trẻ nhỏ, chơi
bời nghịch ngợm buồn buồn giận giận, cười cười nói nói rất vô tư. Lắm khi rượu
say nó nhảy nhảy múa múa y chang thằng con nít. Chỉ duy nhất một lần mình thấy
nó khác hẳn những ngày thường, là khi nghe tin anh Nguyễn Thắng Vu bị bạo bệnh.
Khi đó đang hò hét tưng bừng ở Đo Đo, chợt nó đứng sững, rơi xuống ghế ngẩn ngơ,
nói thiệt vậy ta.
Anh Vu vốn là giám đốc NXB Kim Đồng, gắn bó với Ánh
hơn hai chục năm, hiếm ai chăm sóc Nguyễn Nhật Ánh được như anh, nhờ thế 54 tập
Kính vạn hoa, 28 tập Chuyện xứ Langbian và nhiều cuốn khác của nó mới có mặt
giữa đời, có thể nói chắc như vậy.
Nó ra Hà Nội thăm anh Vu, quay vào
Sài Gòn gọi mình ra quán rượu, nói anh Vu chắc không qua khỏi đâu. Nói vậy rồi
ngồi im cả giờ, uống hết chén này sang chén khác. Đến khi say, nó nhìn xuống đáy
chén rượu thì thầm, nói ở đời hiếm ai được như anh Vu, văn học thiếu nhi hiếm ai
được như anh Vu… Nó rưng rưng nhìn ra cửa sổ, nói Lập nói những người tốt thường
hay chết, đúng không. Thôi từ này đừng nói thế nữa, sợ lắm… Khi đó mắt nó thẳm
sâu một nỗi đau đời, chỉ những người chịu nhiều tủi nhục đắng cay mới có đôi mắt
ấy.
Nguyễn
Quang Lập
(Nguồn: Bee.net.vn)
