Những câu chuyện thành Rome là một loạt câu chuyện ngắn viết bởi tác giả người Ý Alberto Moravia, xuất bản lần đầu năm 1954. Đó là những trang viết về một đất nước Ý suy tàn những năm sau Chiến tranh thế giới thứ hai, một nước Ý đang phải đối mặt với sự thay đổi quá lớn của thời cuộc.
Đúng như tên gọi của mình, Những câu chuyện thành Rome là những chuyện rất thật về cuộc sống của những “người dân Roma” ở mọi cung tầng xã hội. Từ hạng người bình dân, nông dân thất học đến tầng lớp trưởng giả, từ kẻ thiện lương đến phường cướp bóc, từ những tên nhà giàu mới nổi đến những gia cảnh túng quẫn đến nỗi phải đem con đi bỏ dần hiện lên trên trang sách. Lắm cảnh đau thương, nhưng cũng không thiếu những câu chuyện cười ra nước mắt, những câu chuyện ấm tình người và những mối tình lãng mạn. Những thói hư tật xấu của một vài lớp người không làm độc giả ghét bỏ đất nước, con người Ý bởi lấp lánh trong đó vẫn còn những tấm lòng nồng hậu, những giá trị cao quý hiện diện.
Qua trang sách, những lớp người “bọt bèo” hiện lên, những cảnh sống của người dân Ý những năm đầu 1950 được tái hiện lại qua ngòi bút của tác giả. Ẩn giấu trong đó còn là tiếng thở dài khắc khoải luyến tiếc một xã hội Ý vốn rất giàu truyền thống đang dần mai một vì sự du nhập của các luồng văn hóa, đặc biệt là văn hóa Mỹ. Thoát khỏi hai thập kỷ đen tối của chế độ phát xít và chiến tranh đế quốc, nước Ý chuyển mình bước vào giai đoạn xây dựng thời hậu chiến với những xáo trộn trong giá trị. Những thay đổi từ lớn lao đến nhỏ nhặt của đất nước, con người đều được ghi nhận lại một cách rất chân thực từ sự chứng kiến của tác giả.
Tuy có chất liệu lịch sử nhưng Những câu chuyện thành Rome không phải là một tác phẩm sử thi tráng lệ. Tác giả Alberto Moravia Bằng mang đến cho người đọc những câu chuyện rất “đời” bằng giọng văn gần gũi, dí dỏm và có phần suồng sã. Những phương ngữ cũng được ông sử dụng linh hoạt, lối kể chuyện khi thì theo nhịp điệu, lúc lại đầy ngẫu hứng. Giọng văn của ông cũng như đất nước Ý đang loay hoay, xung đột, chưa tìm thấy hướng đi cho mình.
Tác phẩm được đánh giá rất cao trên các trang mua bán, trao đổi và bàn luận về sách. Trên trang Goodreads (mạng xã hội sách, nơi bạn đọc trên toàn thế giới chia sẻ, trao đổi và cập nhật thông tin về sách), Những câu chuyện thành Rome được đánh giá đạt trung bình 4/5 sao với gần 500 lượt bình chọn. Kết quả đánh giá sách trên trang web Amazon.com là 4 sao và trên Tiki.vn đạt 5 sao. Những lời khen như “tuyệt vời”, “giàu ý nghĩa”, “cuốn hút”,... dễ dàng được tìm thấy trên các khung bình luận.
Không chỉ thành công với bản in sách, Những câu chuyện thành Rome còn là chất liệu để đạo diễn – nhà biên kịch người Ý Gianni Franciolini dựng thành bộ phim hài cùng tên. Bộ phim dài hơn 1 tiếng rưỡi được chiếu tại Ý vào ngày 22/12/1955, một năm sau khi bản sách được xuất bản. Phim đã đạt hai giải thưởng David di Donatello cho đạo diễn xuất sắc nhất và nhà sản xuất tốt nhất. Rất tiếc là bây giờ chưa thể tìm xem phim trên mạng Internet.
Về tác giả, Alberto Moravia (tên thật là Alberto Pincherle) sinh ngày 28/11/1907 tại Roma, Ý. Ông là một tiểu thuyết gia và nhà báo nổi tiếng. Dưới thời phát xít, Moravia tự bỏ tiền xuất bản cuốn tiểu thuyết đầu tay của mình – The Time of Indifference (Thời đại của hờ hững) năm 1929 khi ông mới 22 tuổi. Tác phẩm trở thành một thành công lớn và là động lực để ông tiếp tục cho ra đời nhiều sáng tác khác: The Woman of Rome (Cô gái thành Rome - 1947), Disobedience (Bất tuân lệnh - 1948), The Conformist (Người bảo thủ - 1951), Roman Tales (Những câu chuyện thành Rome - 1954) và Two Women (Hai người phụ nữ - 1957). Nhiều người tin rằng Những câu chuyện thành Rome và Hai người phụ nữ là những tác phẩm xuất sắc nhất, đạt được độ chín muồi trong phác họa nhân vật, cuộc sống. Từ năm 1959 đến năm 1962 Moravia là chủ tịch PEN International - Hiệp hội các nhà văn trên toàn thế giới. Tác phẩm cuối cùng của ông, La villa del venerdì e altri racconti (Biệt thự Thứ sáu và những câu chuyện khác) được xuất bản năm 1990, cũng là năm ông mất.
Alberto Moravia xứng đáng là một trong những nhà văn hiện đại xuất sắc nhất của nền văn chương Ý. Nhiều tác phẩm của ông đã được dựng thành phim và vẫn được yêu mến đến bây giờ. Và nếu bạn yêu thích và muốn tìm hiểu đất nước, con người của mảnh đất hình chiếc ủng, nơi khởi nguồn của nhiều nền văn hóa lâu đời trên thế giới thì đừng bỏ qua Những câu chuyện thành Rome.
HẠNH NGUYÊN