Nhắc đến Boléro, người ta nghĩ ngay đến dòng nhạc bình dân dễ nghe dễ thuộc, những năm gần đây lại đặc biệt thịnh hành và được ưa chuộng không chỉ ở các tỉnh miền Tây và Nam Bộ, thủ phủ Boléro mà còn lan dần ra các tỉnh phía Bắc.

Thế nhưng, Boléro khởi nguồn từ đâu, vì sao nó lại có sức mạnh dẫn truyền cảm xúc và chinh phục lòng người đến vậy? Chúng ta chỉ nghe Boléro như thuộc lòng những giai điệu của quê hương, nhưng biết về nó thì không nhiều. Là một người yêu chuộng, mến mộ Boléro và cũng là tác giả của những bản Boléro nổi tiếng được công chúng mến mộ như “Thu, hát cho người”, “Điệu buồn phương Nam”, “Đêm Gành Hào nghe điệu Hoài Lang”… , nhạc sĩ Vũ Đức Sao Biển đã chắt lọc hiểu biết và nghiên cứu của mình để viết nên “Lắng nghe giai điệu Boléro”, cuốn sách hiếm hoi về Boléro Việt Nam trong hành trình hoàn thiện để trở thành một “Điệu thức dân tộc”.
♪ Một tác phẩm tâm huyết về Boléro Việt Nam ♪
Gói gọn trong hơn 200 trang sách là những kiến thức, nhận định, cảm xúc về Boléro Việt Nam xuyên suốt chiều dài lịch sử. Từ việc khai thác cội nguồn gốc rễ của Boléro ở trời Tây xa xôi, chuyến hành trình ly kỳ để biến nó từ âm nhạc cổ điển không lời sang trọng Tây phương trở thành thứ giai điệu thịnh hành gần gũi với công chúng Âu Mỹ, chinh phục mạnh mẽ trái tim của người nghe nhạc khắp thế giới. Rồi từ đâu mà Boléro lại xuất hiện ở Việt Nam, được công chúng mến mộ?
Đọc sách, bạn đọc sẽ hiểu hơn về gia tài âm nhạc đồ sộ của Boléro Việt Nam. Làm sao mà Boléro Việt thoát khỏi phong thái xôn xao, rực rỡ với tiết tâu nhanh của dòng Boléro Mỹ La tinh sang phong cách Boléro ngày đầu mới mẻ, chậm và diễn cảm, đặc sệt duy mỹ nhưng vẫn giữ nguyên đặc trưng viết trên nền nhạc 4/4. Rồi Boléro lại ngập tràn những bản nhạc đồng quê trữ tình mang hơi hướng dân ca dễ nghe, dễ thuộc, ca từ giản dị, chân phương. Không thể không nhắc đến dòng Boléro tình ca dành riêng cho tình yêu đôi lứa, thời điểm ra đời của những bản tình ca bất hủ như “Những đồi hoa sim” của Dzũng Chinh phổ thơ Hữu Loan, “Hai mùa mưa”của Anh Bằng, “Nửa đêm ngoài phố”, “Mưa nửa đêm” của Trúc Phương, “Xóm đêm” của Phạm Đình Chương, “Ai lên xứ hoa Đào” của Phạm Nguyên; những ca khúc Boléro có ca từ sang trọng giàu nghệ thuật của Hoàng Thi Thơ… Cùng những câu chuyện về Boléro với người lính, với dân ca nhạc cổ miền Nam, với người Sài Gòn, những bản nhạc nổi tiếng viết theo điệu 4/4 sau giải phóng không được gán chữ Boléro (vì lúc đó dòng nhạc này đồng nghĩa với văn hoá ngoại lai, đồi truỵ của thế hệ cũ), cho đến cuộc hồi sinh thần kỳ của Boléro trong cuộc sống hôm nay.
♪ Nghe người nhạc sĩ tài hoa kể chuyện nhạc và đời ♪
Nhạc sĩ Vũ Đức Sao Biển là người con xứ Quảng Nam, tuổi thơ và thời hoa niên gắn liền với đất Quảng, đến năm 18 tuổi mới vào Sài Gòn. Ông tự nhận trong “Lắng nghe giai điệu Boléro” là được Sài Gòn và miền Nam bảo bọc. “Tôi sống an vui giữa Sài Gòn, học được nhiều kiến thức bổ ích từ nhạc Pháp và âm nhạc miền Nam, sáng tác ca khúc, viết văn và thành danh ở đây.” Sài Gòn cũng chính là cái nôi lý tưởng để âm nhạc đích thực ra đời, nuôi dưỡng Boléro phát triển với rất nhiều nhạc sĩ và danh ca được công chúng mến mộ. Vũ Đức Sao Biển mê mẩn Boléro, thứ âm nhạc mà mỗi khi cất lên có thể khiến “tim mềm đi, mắt mơ màng”, lỡ nghe rồi là không thể rời xa.
Ông cũng kể về mối lương duyên được gặp gỡ và cảm thụ âm nhạc cùng với nhiều nhạc sĩ tài năng về Boléro. Ông học ở nhạc sĩ Lê Trọng Nguyễn – tác giả “Nắng chiều”, ca khúc đầu tiên của Boléro Việt Nam và cũng là đồng hương của ông rằng: “Ca từ âm nhạc phải đẹp, phải sang trọng và giàu tính văn học”. Đây chính là kim chỉ nam của Vũ Đức Sao Biển và những người làm nghề sáng tác nghệ thuật, để cho tác phẩm có giá trị và trường tồn mãi với thời gian.
Vũ Đức Sao Biển cũng cho rằng, âm nhạc sến hay không, không phải do điệu thức âm nhạc mà là do cái đầu của người viết. Còn bởi do cách hát rên rỉ não tình của ca sĩ, và lối phối khí cẩu thả. Người đọc còn cảm nhận được những nỗi trăn trở rất đời của ông trong trang viết, khi thu nhập của ngời nhạc sĩ không đủ sống nhưng vẫn phải tuân theo luật chơi thời cuộc, và những lời gửi gắm chân thành vào thế hệ những nhạc sỹ, nghệ sỹ trẻ để ngày càng phát triển Boléro hướng đến tương lai.
Lắng nghe giai điệu Boléro - Một cuốn sách không chỉ dành cho giới mộ điệu, mà còn dành cho đại chúng yêu âm nhạc, trân trọng cái đẹp của Boléro nói riêng và âm nhạc dân tộc nói chung.
Nhà xuất bản Trẻ